Κ. Μελάς : Πικρές Αλήθειες για το Τ.Α.Α. και γιατί διολισθαίνουμε σε στασιμοπληθωρισμό

Ο καθηγητής διεθνούς χρηματοοικονομικής και τραπεζικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κώστας Μελάς, εξηγεί  στον 98.4 , γιατί ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στην κατανομή και τις εκταμιεύσεις κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), η πικρή αλήθεια είναι διαφορετική ως προς την διάχυση των κεφαλαίων αυτών. Από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι ουσιαστικά μόνο μεγάλες επιχειρήσεις έχουν καταθέσει επενδυτικά σχέδια. Τα στοιχεία που δείχνουν τον αποκλεισμό των μικρομεσαίων από το ΤΑΑ. Παράλληλα αναλύει γιατί σε ένα γενικότερο κλίμα που αφορά την Ε.Ε. στο σύνολο της, η ελληνική οικονομία διολισθαίνει κι αυτή σε στασιμοπληθωρισμό. Ήδη η αύξηση του πληθωρισμού είναι μια πραγματικότητα. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις αποτελούν το υπόβαθρο για να εμφανιστεί στασιμοπληθωρισμός. Το καμπανάκι έχει ηχήσει. Ο πλανήτης κινδυνεύει να βρεθεί σε στασιμοπληθωρισμό και κρίση χρέους.

Οι κεντρικές τράπεζες, αδυνατώντας να νομισματοποιήσουν τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα για την πρόληψη κρίσης χρέους, βρίσκονται αντιμέτωπες με το εξής δίλημμα: Καθώς ο πληθωρισμός επιμένει, εάν αρχίσουν να καταργούν σταδιακά τις επεκτατικές πολιτικές και αυξήσουν τα επιτόκια για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, όπως ήδη γίνεται, διακινδυνεύουν να προκαλέσουν μια μαζική κρίση χρέους και σοβαρή ύφεση. Ωστόσο, εάν διατηρήσουν μια χαλαρή νομισματική πολιτική, διακινδυνεύουν διψήφιο πληθωρισμό και βαθύ στασιμοπληθωρισμό, με τις ήδη εμφανιζόμενες νέες αναταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Η Ελλάδα , δεν μπορεί να αποφύγει τις παραπάνω εξελίξεις, δεδομένης της ένταξής της στο διεθνή καταμερισμό εργασία. Μάλιστα ορισμένα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη (δημόσιο χρέος, πληθωρισμός, δημοσιονομικά ελλείμματα) προκαλούν έντονη ανησυχία. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η αύξηση του ρυθμού πληθωρισμού θα συνεχιστεί, ενώ οι αντίστοιχες εκτιμήσεις για το ρυθμό μεγέθυνσης δείχνουν συνεχή μείωση. Όλα τα παραπάνω δείχνουν με σαφήνεια ότι οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας περιβάλλονται πλέον από πολύ υψηλό βαθμό αβεβαιότητας.

Από τη στιγμή που ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί, όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη που εκφράζονται ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αναθεωρηθούν (δημόσιο χρέος, γενικό δημοσιονομικό και πρωτογενές έλλειμμα, έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κλπ). Παράλληλα, εκτός του χαμηλότερου ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ, τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα αυξηθούν σε απόλυτους αριθμούς.

Η αύξηση του ρυθμού πληθωρισμού και η δραστική αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων θα αποτελέσει σοβαρό περιοριστικό παράγοντα για τη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Η μείωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων έχει αρνητικά αποτελέσματα στην κατανάλωση. Η αβεβαιότητα και η αύξηση των τιμών των πρώτων υλών και των υπολοίπων απαραίτητων μηχανημάτων θα περιορίσει πιθανότατα τις σχεδιαζόμενες επενδύσεις.

Το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδας ήδη σχεδόν διπλασιάστηκε σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο 2022, καθώς η αύξηση των εισαγωγών επιταχύνθηκε – αυξήθηκε κατά 58%. Οι εκτιμήσεις είναι ότι το εμπορικό έλλειμμα θα συνεχίσει να διευρύνεται ως αποτέλεσμα της στρατιωτικής σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας και των κυρώσεων, καθώς οι βασικές εισαγωγές γίνονται πιο ακριβές. Ο πληθωρισμός επιταχυνόταν πριν από την ρωσική εισβολή και κλιμακώνεται μετά από αυτήν, αφού οι τιμές τόσο των τροφίμων όσο και των μη τροφίμων αυξήθηκαν με ταχύτερο ρυθμό. Η αβεβαιότητα είναι τεράστια, με αποτέλεσμα όλες οι εκτιμήσεις για το μέλλον να είναι παρακινδυνευμένες